“Maatschappelijke bewustwording dat zaken/samenwerking anders kunnen/kan en dit vanuit NUZO stimuleren en uitvoeren.” NUZO partner Martin den Hartog, AxionContinu

 

Geleerde lessen in coronatijd

 

Er is naar aanleiding van de huidige coronacrisis veel behoefte aan maatwerk en autonomie bij ouderen en professionals. 

Aanbevelingen: maatwerk waar het kan, juist ook in het verpleeghuis, uiten van waardering naar elkaar, vermijden van concurrentie bij oplossingen, delen informatie, mensen en middelen in acute - en in planbare zorg in het belang van de juiste zorg op de juiste plaats voor iedereen, maar vooral voor ouderen.
 

We zien een verschuiving landelijk en binnen NUZO dat ouderen vooral weer op hun kwetsbaarheid zijn aangesproken. Ouderen zelf geven aan meer stil te staan bij de eindigheid van hun leven.

Aanbevelingen: ouderen benaderen vanuit hun kracht en veerkracht, ook in crisissituaties, houdt oog voor welzijn en kwaliteit van leven van ouderen door een combinatie van medische en sociale zorg, betrek ouderen en ga met elkaar het gesprek aan over wat wel mogelijk is*, betrek mantelzorgers en weeg hun belang goed mee, zorg voor passende afstemming tussen formele en informele zorg, door samen te werken, goede persoonlijke contacten, zorgvuldige en begrijpelijke informatie uitwisseling.
 

Er is sprake van uitgestelde sociale zorg/welzijn en toegenomen eenzaamheid onder ouderen. De oversterfte is een stuk hoger bij ouderen van migrantenafkomst en mensen met een lagere sociaaleconomische status. Aan de andere kant geven veel ouderen aan ook in coronatijd actief te zijn/te zorgen voor andere ouderen thuis en elders.

Aanbevelingen: houdt contact met de ouderen tijdens de lockdown, ga de wijk in, bel met ouderen en geef hen de gelegenheid contact te houden met jouw organisatie en professionals, zorg voor bereikbaarheid en telefoonnummers, bellen blijkt in coronatijd nog altijd een goedwerkend communicatiemiddel, inventariseer welke behoeften er zijn, denk out of the box en zorg voor creatieve oplossingen die onder de omstandigheden wel mogelijk zijn, betrek de oudere nu bij het opstarten van de zorg/welzijn; herijk met elkaar: wat is nodig en hoe en wie kan dit het beste leveren, laat de zorg naar de ouderen toe komen waar nodig en veilig i.p.v. de oudere naar de zorg te laten komen, denk hierbij aan bezoek huisarts, ziekenhuis of maatschappelijk werker, zingever, kan zowel fysiek als digitaal, handelingen die ouderen zelf kunnen doen zelf laten doen, verken de mogelijkheden van de oudere, is deze in staat een nieuwe handeling te leren en vol te houden fysiek en geestelijk, steun van mantelzorger, hulpmiddelen zoals aantrekken steunkousen, oogdruppelbril, instructiefilmpjes ontsluiten, dit is niet nieuw, is al eerder in gang gezet door het toepassen van het principes van de juiste zorg op de juiste plek: dichtbij ouderen, met inzet van slimme zorg en e-health en waarbij onnodige duurdere zorg wordt voorkomen, mantelzorg en informele zorg betrekken in het zorgsysteem, dit vergt afstemming en coördinatie in het belang van de oudere. 
 

Een flink aantal ouderen zijn versneld zelfredzaam geworden in het op afstand bellen en contact houden met vrienden en familie. Ook zien we een toename bij ouderen van het beeldbellen tijdens coronacrisis voor o.a. consulten bij huisarts en specialist, waar 

mogelijk. Toch kan niet iedereen overweg met digitale communicatiemiddelen, en kunnen ze fysiek en persoonlijk contact niet vervangen

Aanbevelingen: “Houdt twee sporen beleid aan.”; Mieke Klootwijk, lid Ouderendelegatie, stimuleer digitale vaardigheden waar het moet en kan, houdt tegelijkertijd de warme sociale contacten overeind zoals bellen zonder beeld, brief, folder met informatie, of een kaartje/attentie sturen, stimuleer en zorg voor het overbrengen van kennis, schakel onderwijspartners hierbij in, ouderen en professionals staan nu meer open voor digitaal contact, dit vergt een andere deskundigheid namelijk ondersteuning vanuit onderwijsvaardigheden zoals kennis overbrengen, didactiek. 
 

Crisisstructuren/protocollen die partnerorganisaties al op de plank hadden liggen op elkaar aansluiten waar nodig, stroomlijning en overzicht in aantal protocollen. 

Aanbevelingen: aansluiten en aanpassen bestaande protocollen en structuren, maak gebruik van elkaar als netwerkpartners, durf te vragen aan elkaar wat heb jij nodig, deel expertise en menskracht over grenzen van eigen organisaties en netwerken, houdt twee sporenbeleid aan bij informatie, digitaal en per folder of brief voor ouderen die minder digitaal vaardig zijn en zorg voor begrijpelijk taalgebruik, ouderen kunnen het dan nog eens nalezen, attendeer mensen op de Oudereninfo lijn van KBO/PCOB en NOOM. 030-3400600, bereikbaar van maandag tot en met vrijdag van 9.00 tot 17.00 uur, hier kunnen ouderen terecht met vragen en voor een luisterend oor in diverse talen, uit waardering naar elkaar. 
 

De meeste ouderen wonen thuis en zijn ook bij corona klachten meestal thuis gebleven en verzorgd. Beschermende middelen moeten voor iedereen die dit nodig heeft beschikbaar zijn, en verdeeld worden in het belang van de oudere, hun mantelzorgers en partners in de eerste en tweede lijn. 

Aanbevelingen: koop tijdig gezamenlijk in, verdeel schaarse middelen tussen partners uit de eerste en de tweede lijn, ketenpartners zijn van elkaar afhankelijk daarom is het van belang om tijdig, juist bij crises informatie, middelen en mensen te delen, houdt de samenwerking binnen de sector en over de zorgdomeinen heen de komende periode vast, de situatie in verpleeghuizen kan immers niet los gezien worden van de situatie van ouderen thuis en capaciteit en zorg die in ziekenhuizen wordt verleend en evenmin van de bredere situatie in de regio, verpleeghuizen staan niet op zichzelf, maar maken deel uit van een netwerk van o.a. eerstelijns zorgaanbieders, zorg thuis en ziekenhuizen, in dat netwerk is samenwerking en positionering van groot belang, voor de druk op de capaciteit van de acute zorg in ziekenhuizen zijn de ontwikkelingen in de verpleeghuizen van belang en omgekeerd spelen verpleeghuizen een belangrijke rol bij het ontlasten van de ziekenhuizen door waar nodig patiënten over te nemen. 
 

Hierbij denken de ouderen en partners vooral aan de gevolgen voor de woon- en leefomgeving van de ouderen. 

De NUZO ouderen geven aan dat veel ouderen zelfstandig wonen, terwijl een deel van hen juist in corona tijd baat zou hebben bij nieuwe vormen van samenleven/samenwonen. 

De leefomgeving speelt een nog belangrijker rol dan eerder gedacht. Bijvoorbeeld omgevingsfactoren zoals brede wandelpaden, brede fietspaden, ontmoetingsplekken buiten en binnen in de centra van dorpen en steden.

Aanbeveling: Zorg voor samen langer zelfstandig thuis blijven van ouderen, stimuleer dat ouderen zich zelf voorbereiden op ouder worden en wonen. Stimuleer de samenwerking tussen gemeenten, wooncorporaties, ouderen/ ouderenorganisaties stimuleren. En deel best practices met ouderen en partners.

 

*De oproep van de NUZO Ouderendelegatie Wat kan en mag ik vragen?!

 

NUZO ouderen en partners, 8 december 2020